De oude, eeuwigdurende kalender op het eerder kleine eiken bureau in onze living leidt me om de tuin. Hij zegt me niet welke dag we vandaag zijn. Dat is mijn eigen schuld. Nog nagenietend klamp ik me vast aan het gelukzalige gevoel van onze huwelijksdag. Bijna was ik vergeten dat intense blijdschap ook voor mij weggelegd is in dit leven. De emotie die me tijdens ons huwelijk overviel, maakt dat ik niet wil dat de tijd gestaag voortschrijdt, zich een weg banend naar de onzekere toekomst die ons opwacht. Die gaat gepaard met meer spanning dan goed voor ons is.
Al een week lang krijg ik het dus maar niet voor mekaar om het chroom van de sierlijke bureaukalender met mijn vingertoppen vast te nemen en de metalen plaatjes met daarop vet gedrukte cijfers in een vlotte beweging om te klappen. Ik blokkeer. Voor mij staat de tijd stil op 23 februari, de dag dat ik zachtjes ja zei tegen de enige persoon die écht telt in mijn leven.
Zo was elke dag van de voorbije week dus mardi. En ook vandaag, wat helemaal klopt, want wanneer ik dit schrijf zijn we dinsdag 2 maart. 2/3 dus. Is het de door mijn ziekte uit de hand gelopen fascinatie voor getallen die me met mijn neus op de cijfercombinatie van de kalender drukt? Enkel de slash ontbreekt. Die denk ik er wel bij.
We zijn exact één week na het moment dat we onze trouwringen om elkaars vingers schoven. We kozen anders dan anderen. De sieraden zijn niet alledaags. Ze zijn zoveel meer. Door het gematteerd wit goud sluiten ze naadloos aan bij onze identiteit. Ze springen niet in het oog en zijn mooi in al hun eenvoud. Ze zijn gracieus door de fijne lijnen in het wit goud. Ze zijn exceptioneel, net als onze liefde voor elkaar. Ze zijn een metafoor voor ons leven. Hoe we diep vanbinnen onafgebroken schitteren voor elkaar. Net zoals je pas ziet wie de andere écht is wanneer je de tijd neemt en elkaar onvoorwaardelijk liefhebt, zaaien de ringen verwarring. Schoonheid door het anders zijn.
Ik ken je als geen ander. Ik weet dat je het niet erg vond dat mijn ziekte het onmogelijk maakte de ringen mee naar het stadhuis te nemen in het prachtig doosje van de Antwerpse goudsmid. Want daar mag onder geen enkele voorwaarde iets mee gebeuren. Het materiaal is niet afwasbaar, meenemen was uitgesloten. De zoektocht naar een alternatief was tragikomisch. Zo ebde de pijn van de last die mijn OCD veroorzaakt snel weg wanneer een oplossing zich onverwacht aanbood. Want daar lag het, achteloos naast het juwelenkistje van je overleden moeder: een kleurrijk Hansaplast doosje uit een ver verleden, in een vorig leven gevuld met 10 stukken van 2 cm bij 6 cm antiseptisch elastoplast snelverband. Samen ooit voor wellicht 10 cent op één of andere rommelmarkt gekocht. In plaats van een hartvormig doosje waar zovelen mee dwepen kozen jij en ik een blikken afdankertje uit iemands thuisapotheek. Zonder fluwelen ringkussen. Neem wat ronde Demak’Up wattenschijfjes, zei je. Persoonlijk vond ik dat elke breuk op een huwelijksdag moest afgewend worden. Ook een stijlbreuk. Dus dacht ik medisch en stak ik onze trouwringen in het doosje op een bedje van Hartmann Medicomp kompressen.
Wachtend op het moment waarop ik het gekke doosje al grappend boven zou halen in het gezelschap van tweede schepen Jan Van Otten en onze getuigen, stak het in de rechterzak van mijn zwarte blazer. Stilzwijgend en verrukt dat ik je net tot mijn wettige echtgenote had genomen schoven we wat later de juwelen om elkaars linker ringvinger, met de vena amoris als kortste weg voor onze hartstochtelijke liefde voor elkaar, eeuwige trouw en bijstand naar elkaars hart.
Ergens tijdens de huwelijksplechtigheid greep je mijn hand en voelde ik hoe jij mij nodig hebt, net zoals ik jou nodig heb. Zoals ik niet zonder je kan. Eenzaamheid en gemis wanneer je niet bij me bent kunnen slechts door jou gestild worden.
Alleen zijn is niet mijn sterkste kant. Alleen zijn met jou net wel. Daar waar anderen zich verslikken in samenzijn, is dat net waar jij en ik zo in uitblinken. Het is het enige waar ik voor leef. Het is wat ik koester. Elk moment met jou. Stilzwijgend. Begripvol. Uitgelaten. Kibbelend. Omringd door je onzekerheid. Je stress. Je vurigheid. Je zorgzaamheid. Temidden van uitersten: gulle, niet te stoppen lachbuien en vlijmscherpe woorden die je woede vertalen.
Bij jou wil ik niet bij een ander zijn. Weg van jou wil ik niet bij een ander zijn.
Het is donker in de slaapkamer. We liggen al een tijd in bed, het moet ondertussen ver na middernacht zijn. Terwijl mijn tranen zich langs mijn kaken een weg banen, ik mijn ogen sluit en weer open, merk ik de zachte driehoekige lichtstraal op die verschijnt vanuit het rode waaklampje in het stopcontact tegen de muur. Het is een overblijfsel van onze periode in Gent, waar we jarenlang in het hart van de prostitutiebuurt woonden en het ons met de waas die het creëerde hielp niet onder te moeten doen voor de schaars geklede buurvrouwen. Onze loft ging zo naadloos op in het decor van de omgeving. De lichtbron staat ook symbool voor wat we eeuwig willen zijn: volwassenen in een lichaam vol kinderlijk enthousiasme. Toch drukt het me nu vooral met de neus op de feiten hoe droevig ik ben. Op andere momenten blijft het schijnsel onopgemerkt.
Onze naakte lichamen kunnen niet dichter bij elkaar liggen. Verstrengeld zeggen we niets. Woorden zijn overbodig. Mijn gehavende armen omhelzen de vrouw die me door het onleefbare loodst. Mijn vingertoppen strelen haar schouders, bovenrug en lende. Terwijl ik mijn emoties niet meer onder controle heb, spreek ik uit wat ik opkrop. Samen met het vocht dat uit mijn ogen vloeit, kiezen negen woorden de vrijheid. Ze ontsnappen ongewild uit mijn lichaam. Ze zijn hard en confronterend. Ze kerven niet alleen mijn hart, maar wellicht ook het hare. Mijn stem breekt. Ik stamel.
Ik ben bang dat je dood gaat.
Ik zwijg even en vervolg.
Jij niet?
Het blijft stil.
Ik zal het niet weten antwoordt ze voorzichtig.
Terwijl Kaatjes ademhaling zwaarder wordt en enkele sleep twitches duidelijk maken dat ze aan haar schoonheidsslaap begonnen is, maken mijn hersenen overuren. Mijn bezorgheid houdt me klaarwakker. Ik vind geen rust en vraag me af wat het ergste is: sterven of alleen achterblijven zonder de persoon die je ongebreideld liefhebt? Wat verscheurt het meest? De pijn te weten dat je dood om de hoek loert of het besef dat je wellicht alleen verder door het leven moet?
Uiteindelijk dommel ik in.
Het is al schemerdonker wanneer ik later die week terugkeer van een afspraak met mijn verdrietdokter. Als zijn agenda het toelaat, opteer ik doorgaans voor een koppelsessie: 90 minuten die ik probleemloos in mijn eentje vul met mijn besognes. Het was al even geleden dat ik de pientere en zorgzame jongeman die mijn zoon zou kunnen zijn, sprak. De intense gesprekken zijn keer op keer verrijkend. Ze zijn verslavend ontladend. Ze hebben me zoveel geleerd over het leven. Over mijn leven. Over wie ik ben. Over wie ik wil zijn. Over mijn liefde voor Kaatje en andere vrouwen. Over mijn diepgewortelde, intense relatie. Ik ging er altijd vanuit dat ik zwak was, maar ontdekte net daar hoe sterk ik ben. Hoe ik met mijn lengte een hoge boom met diepe wortels ben, bestand tegen onverwachte, niet te voorkomen stormen die mijn kant op waaien. Ik wijk niet en blijf recht terwijl vele andere rondom mij ontworteld worden en zo hun kwetsbaarheid tonen. Ik ga – met de grootste moeite en hulp van dierbaren – net niet onderuit.
Het toneel waar de sofa waarin ik zo graag plaatsneem zich bevindt, is niet bepaald uitnodigend. Het AZ Mol is een oud ziekenhuis met wachtzaal H als metafoor voor hoe ik me doorgaans voel: leeg en mistroostig. Ik zet me om onverklaarbare reden telkens op dezelfde zwarte stoel met glijdend zitvlak waardoor ik spontaan tegen de rugleuning schuif en maar één houding kan aannemen: een afwachtende, niet wetende hoe ik mij zal voelen wanneer ik anderhalf uur later weer buitenwandel. De halfvolle flessen Spa op tafel lijken al maandenlang onaangeroerd en maken me niet echt vrolijk. Ze geven me het gevoel dat de tijd stilstaat en ik de enige patiënt ben die hier passeert. Wanneer ik rondkijk valt mijn oog keer op keer op een eenvoudig doch beklijvende poster die met zijn omgekrulde hoeken elke week meer van de wand lijkt te lossen. Het is het beeld van een jonge vrouw met pleisters op het gelaat met daaronder de slagzin Woorden kunnen kwetsen.
Is het kwetsend wat ik in bed tegen Kaatje zei? Had ik mijn lief niet mogen confronteren met mijn angst om haar sterfelijkheid? Zullen we ooit van mekaar weten hoe we ons écht voelen bij haar diagnose? Beschermen we elkaar omdat we van mekaar houden?
Op weg naar huis kiest Spotify voor een nummer dat onbedoeld in mijn afspeellijst met recente releases verzeild is geraakt: Running Up That Hill. Een lied dat ik altijd gekoesterd heb, maar zoals zo vaak niet omwille van de tekst, maar om wat de toonsoorten bij me losmaken. Mijn aandacht gaat plots uit naar wat Kate Bush mij met haar hemelse stem te vertellen heeft. Met elke zin voel ik de immense kracht van mijn toekomstige echtgenote. De Britse zingt wat mijn Kate niet gezegd krijgt. Dat mijn vraag haar geen pijn doet. Of ik wil voelen wat zij voelt? Dat het enige wat telt wij tweeën zijn. Dat ze weet dat ik haar met mijn vraag niet wil kwetsen. Dat ze zich ervan bewust is dat ik gewoon wil weten hoe diep mijn vraag haar verwondt.
Kaatjes naamgenoot bezingt dat wat ik meer dan wat dan ook wil: een deal met God sluiten om met mijn lief van lichaam te ruilen, alle emotionele bagage incluis. Om eindelijk te weten wie de andere écht is. Om te beseffen hoe zij het leven leeft en beleeft. Om haar te redden door haar diagnose in mijn armen te sluiten.
Om zelf de dood in de ogen te kunnen kijken en niet langer te moeten lijden aan mijn eigen ziekte waar je niet van kan genezen, maar ook niet van kan sterven.
Je ziet eruit alsof je een hele dag in een windtunnel gezeten hebt.
Het is niet het antwoord dat ik verwacht wanneer ik mijn lief kort na haar thuiskomst tijdens het avondeten vraag hoe het met mijn haar gesteld is. Alsof het belangrijk is en dat is allerminst het geval, de dag is om. Toch glippen de woorden tussen mijn lippen door. Lippen die haar kort daarvoor nog liefkozend kusten.
Terwijl ik me bijna al proestend verslik bij het aanhoren van Kaatjes snedig antwoord, besef ik in één klap weer waarom ik zo van haar hou. Dit is hoe ik geliefd wil worden.
Kaatjes schalkse woorden zijn meer dan waar ik op hoopte toen ik haar mijn zinloze vraag stelde. Ze zijn gevat. Ze zijn hartveroverend. Achter haar respons gaat schuil hoe graag ze mij ziet. Want wanneer ze vleit, doet Kaatje dat schertsend. Dat is onze liefde. Haar stoutmoedige uitlatingen maken me keer op keer duidelijk waarom we al jaren zo goed bij elkaar passen.
Mijn gehoor haalt het op dat moment zonder al te veel moeite van mijn reukzin in een zintuig-onderonsje. Het grijpt Kaatjes woorden, snel, nog voor de speelse, liefkozende geluidsgolven de kans krijgen verloren te zullen gaan in het overheersend aroma van versgebakken brood dat zich verspreidt naar alle hoeken van onze woning. Ik koester wat ze zei voor eeuwig.
Maar toegegeven, ze heeft gelijk. Mijn haardos ziet er niet uit. Het is wild en onhandelbaar. Net als mezelf en meer nog mijn ziekte. Na het laatste kappersbezoek op 25 september vorig jaar gedroegen mijn haren zich aanvankelijk voorbeeldig. Exact zoals je zou verwachten. Ze liepen netjes in de pas. Wanneer ze een slechte dag hadden, kon ik zonder al teveel schaamrood op de wangen de straat op dankzij een vleugje anti-gravity volumiser, full again lotion, session spray uit de trukendoos van Kevin Murphy.
Dat is nu wel anders.
Terwijl ik tevergeefs model in mijn kapsel-dat-niet-meer-is probeer te krijgen, vraag ik me af waarom mijn ziekte het mij toch zo moeilijk maakt. Waarom ik niet meer kan genieten van kleine dingen.
Sinds ik ziek ben ontaardde het gelukzalige vooruitzicht van een frisse snit zowat in een halve nachtmerrie. Naar de kapper gaan is niet langer ontspannend, het vergt inspanning en stalen zenuwen. Het betekent moeten omgaan met tomeloze stress. Van bij het binnenstappen tot het buitengaan. Of beter: tot ik terug thuis ben en heb kunnen douchen.
Hoewel ik mijn gehoor net nog zo bejubelde, verwens ik het wanneer we bij Mohawk Hair zijn, een hippe zaak in hartje Knesselare. Mijn oren en ogen zijn partners in crime met maar één taak, opgelegd door een ziek brein: alle ongewenste prikkels in het kapsalon opmerken en keer op keer een vals alarm doen afgaan. Ze maken me gek. Ze staan op scherp om mijn hartslag de hoogte in te jagen, mijn tranen te doen opwellen, rillingen, radeloosheid en paniek te veroorzaken die nergens voor nodig is. En dat allemaal terwijl ik de schijn van gelukzaligheid probeer op te houden in een setting waar ik alle controle verlies over wat er rondom mij gebeurt.
Hoe het voelt?
Het is niet kunnen gaan zitten in de mooie vintage zetels waar anderen plaats genomen hebben voor de beurt aan hen is. Het is wegkijken wanneer de coiffeuse met een schort aan komt draven waarvan de onderkant onderweg de grond streelt. Het is doorbijten wanneer een schaar op de grond valt, deze routineus opgeraapt wordt en zonder hem met Sunlight zeep af te wassen (zoals ik zelf zou doen) verder gebruikt wordt om mijn haar te knippen. Het is door Kaatje een Côte d’Or chocolaatje in de mond gestoken krijgen vermits ik het niet kan aannemen. Het is geen glas water kunnen vastpakken om de zoetigheid door te spoelen. Het is me druk maken en veronderstellen dat andere klanten zich afvragen waarom ik zoveel tijd op het toilet doorbreng wanneer ik simpelweg moeite heb met het obsessief wassen van mijn handen. Het is uitvluchten verzinnen om niet op de kunstlederen kappersstoel te moeten gaan zitten die net met een handdoek werd afgekuist die seconden daarvoor in een vlaag van overenthousiast poetsgedrag op de grond viel. Het is bij het buitengaan niet meer in de auto kunnen stappen waarmee we gekomen zijn. We zijn 129 kilometer van huis en hoegenaamd niet getraind voor een wandeling van 25 uur.
Het is alles. En alles is meer dan ik aankan.
Met de hand waarmee Kaatje mij vasthoudt, sleur ik haar mee in mijn miserie. De enige troost, naast mijn verloofde, is Els, onze kapster die niet alleen kan toveren met kam en schaar, maar ook nog eens overloopt van sympathie en empathie. Ze zorgt voor rust en lijkt met elke lok die ze knipt ballast die ik met me mee draag af te werpen.
Ik kijk in de spiegel naar mijn met de tijd ontspoord haar en besef dat Kaatje gelijk heeft. Ik zie er niet alleen uit alsof ik de hele dag heb doorgebracht in een windtunnel. Het is ook zo. Elke seconde van de dag voel ik de lucht langs mijn lichaam stromen en met elke hindernis die ik moet nemen besef ik hoe aerodynamisch ik (geworden) ben. Hoe mijn lichaam zich plooit en hoe ik me in bochten wring. Hoe groot de noodzaak is om me aan te passen, om te kunnen leven overleven.
Langdurige ziekte dwingt tot creativiteit. Hoe langer ik ziek ben, hoe creatiever Kaatje en ik worden. Het brengt rust. Het schept perspectief. Zo kochten we een paar jaar terug een maak-je-niet-druk-auto: een proper vervoermiddel dat mijn hersenen na onze eerste uitstap meteen als vuil bestempelden. Om nooit meer proper te worden. Ik aanbid hem omdat hij stress-absorberend is. Hij neemt mijn zorgen weg. Hij brengt ons overal naartoe waar ik anders niet meer zou kunnen komen: de kapper, restaurants, het schoonheidssalon.
Het is alweer een paar dagen geleden dat ik aan de laatste bladzijde van Liefde. Een onmogelijk verlangen? van Dirk De Wachter toe was. Een dun boek van 107 pagina’s dat je gemakkelijk op een paar uur met je ogen kan verorberen. Na De kunst van het ongelukkig zijn gelezen te hebben, was ik wel benieuwd wat de brave man over de liefde te vertellen had.
Uiteraard streef ik zoals u naar het ultieme liefdesgenot en een portie geluk. Liefst nog in combinatie: een gelukkige, duurzame liefdesrelatie. Maar als het voor de normale mens al zo goed als onbereikbaar is, is het dan wel weggelegd voor iemand die lijdt aan smetvrees?
De waarheid is dat ik net door ongelukkig zijn een plaats te geven in mijn leven, heel dankbaar en gelukkig geworden ben. Te midden van alle OCD-tragiek vol zelfmedelijden en wanhoop toch datgene zoeken dat je gelukkig maakt, lukt enkel door het kleine te appreciëren en te genieten van gewone, simpele dingen die anderen saai zouden noemen. Het moet niet altijd maar harder, beter, groter zijn. Klein en dagdagelijks is ook goed. Veel heeft uiteraard te maken met het isolement waarin je verzeild geraakt. Dan ben je wel aangewezen op wat zich in je nabijheid, thuis bevindt. Iedereen die lockdown light nu al moe is, moet zich eens inbeelden wat het is om 7 jaar lang (2006-2013) van zondagavond tot de zaterdagochtend daarop het huis niet uit te komen, éénmaal per dag te eten en en passant ook nog eens opgezadeld te zitten met continue dwanggedachten. Geen sociaal leven, geen levensecht contact buiten je eigen partner. Niemand die over de vloer kan komen. Zelf nergens naartoe. Dag na dag. Week na week. Jaar na jaar. Enkel het weekend brengt soelaas. Dat klinkt als een pleister op de wonde, maar dat was het allerminst. Je ziekte maakt dat de deur uit gaan en de frisse buitenlucht waar je zo van geniet opsnuiven, gepaard gaat met de nodige stress en angst dat er toch maar niets zou mislopen waarna je verlangt naar het isolement dat je zo haat.
Deze lockdown is een lachertje, en mag wat mij betreft best eeuwigdurend zijn. Misschien is deze lockdown zelfs wel datgene waar ik al die jaren naar verlangde? De rust, de kalmte, iedereen ver uit mekaar, kiezen met wie je contact heb, hoe ver dat contact gaat. Wat een verademing. Het enige waar ik me zorgen om maak is niet naar de kapper kunnen. Dat klink niet alleen heel misplaatst, dat is het ook.
Naast geluk dankzij ongeluk is het in alle miserie die ik heb leren beminnen en liefhebben ook nog eens hopen op een (duurzame) relatie. En hoewel deze voornamelijk door mijn ziekte tijdens vooral de OCD-quarantaine niet over rozen liep en flink op de proef gesteld werd, zit alles vreemd genoeg helemaal snor.
Ik bespaar u (voorlopig) de gedetailleerde gruwel, maar in de pas willen lopen omdat niet je lief dat zegt, maar haar ziekte, is geen pretje. Meer nog, het vergt een bijzonder sterke persoonlijkheid, onvoorwaardelijke liefde, wilskracht en tomeloze energie om dit vol te houden. Ja-ren-lang. Het is iemand blijven liefhebben tussen alle radeloosheid, woede-uitbarstingen, paniek, angst en tranen door. Met hoop op welke vorm van beterschap ook, maar zonder enige kans op genezing. Want die is niet mogelijk. Als toemaatje: een risico op terugval of nieuwe gekmakende varianten. Het is voortdurend tegen de stroom invaren en dat vreet energie. Op alle vlakken. Zelf geconfronteerd worden met onlogische gedachten, het besef hebben dat die kant nog wal raken, er maar amper tegen in kunnen gaan, handelingen keer op keer moeten uitvoeren terwijl je er tureluur van wordt en zo je leven leiden in de mallemolen vol onbegrip die onze maatschappij zo kenmerkt is één ding. Niet ziek zijn en volgen in de waanzin omdat je van iemand houdt is nog een ander paar mauwen. Ik vraag me af wat K. bezielt en bedenk met een krop in de keel: zou ik het kunnen opbrengen voor iemand?
Ik denk dat het net het liefkozen en koesteren van het ongelukkig kunnenzijn is dat ervoor gezorgd heeft dat ik kan zeggen dat gelukkig ben. Voorwaar een kunst. Samen ongelukkig zijn is iets anders, maar daarom niet gemakkelijker. Zeker niet wanneer karakters verschillen en dialogen vaak tussen de regels plaatsvinden. Of gewoonweg niet omdat de persoon waar je van houdt op mute staat en niet gezegd krijgt wat ze voelt, waar ze mee zit. Elke dag opnieuw word ik wakker met een ongelooflijk sterke vrouw naast me, ook al heeft ze verschrikkelijk slappe biceps. Het is een watje. Eentje waar ik zo van hou. Ik verdien haar niet. Eigenlijk ben haar mijn leven verschuldigd omdat ze dit offer voor mij maakt. Haar leven had zo mooi kunnen zijn, zonder zorgen. Ik draag maar een fractie van de last die zij in haar leven meesleept.
Voor buitenstaanders is het waarschijnlijk onbegrijpelijk dat een normaal iemand een persoon met smetvrees kan liefhebben. Eerlijk gezegd begrijp ik het zelf ook niet goed. En al helemaal niet na het lezen van het boek van Dirk De Wachter. Als het zo moeilijk is duurzame liefde te vinden, hoe komt het dat ik ze met alle hindernissen die er zijn net gevonden heb? Er moet al heel wat tegengewicht zijn om de aanzienlijke portie OCD te counteren en iemand graag te kunnen zien. Naast alle andere liefdesperikelen die voor gewone mensen al onoverkomelijk blijken.
Ik weet niet of mijn liefdesleven anders zou verlopen zijn moest ik geen OCD-patient zijn. Komt mijn onvoorwaardelijke trouw voort uit mijn angst om mijn lief kwijt te spelen door mijn ziekte? Zou ik promiscuer geweest zijn moest ik geen smetvrees hebben? Ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat ik geluk gevonden heb, los van mijn ziekte, want ik ben veel meer dan dat. I’m a happy camper.
Mijn relatie met K. kent een periode van 10 jaar zonder smetvrees en ondertussen 16 jaar met. Wanneer ik een balans op maak mag ik zeggen dat de meest recente jaren, nadat mijn eigen OCD-quarantaine afliep en ons leven van overal en nergens wonen ophield, de beste uit ons leven en in onze relatie zijn. Meer nog, ik denk na alle beproevingen de voorbije twee decennia eindelijk samen rust gevonden te hebben. Alles heeft een plaats. Het is goed zo. Meer nog: dit is het.
Wat mij verbaasde toen ik het boek daarnet opnieuw vast nam, is de aanwezigheid van het vraagteken in de titel. Dirk (mag ik Dirk zeggen?) neemt immers van meet af aan stelling in dat liefde een onmogelijk verlangen is en aarzelt niet om dat herhaaldelijk op papier te zetten. Overdreven consumentisme wordt aan de kaak gesteld en het belang van eenvoud en het alledaagse staat voorop. Toch herken ik mij in de duurzame liefde die zo weinigen lijken te vinden. Een wonder, zeker voor een leven getekend door smetvrees.
De boeken die Dirk De Wachter op de wereld loslaat, lezen alsof hij ze niet met een pen in de hand of vingers aan het toetsenbord heeft geschreven. Ze lijken eerder een rechtstreekse transcriptie van de gedachtengang die zich in zijn brein ontplooide waarbij alle wijsheid via elektroden simpelweg geïmporteerd werd in een document. Het resultaat? Een warrig geheel dat ik wel kan pruimen, ondanks het feit dat zijn discours een beetje ongelukkig doorweven is met citaten van the rich and famous, kunstwerken en anonieme verhalen uit zijn praktijk. Misschien is de intentie om het geheel te breken, maar net als een gebroken hart ben ik ook voor die vertelstijl niet te vinden. Het leidt af van de essentie.
Bij het lezen van Liefde. Een onmogelijk verlangen? voelde ik wel plots de onweerstaanbare behoefte om passages te onderlijnen die mij raakten. Ik heb het heel mijn leven lang al nagelaten, ook nu. Met alle gevolgen van dien, want nu is het terug even zoeken naar de woorden die ik wil herlezen. Die ik opnieuw bij me wil laten doordringen wanneer het wat minder gaat. Ik vond altijd dat boeken ongeschonden moesten blijven, maar ik besef nu dat ze doorleefd net zoveel waardevoller kunnen zijn? Wanneer bij het herlezen andere passages gemarkeerd worden, creëren we een mooi tijdsbeeld van onze eigen gevoelens. Een momentopname van ons leven in flashy kleuren.
Ondanks het niet-markeren bracht even bladeren mij al snel bij enkele passages die mij in het bijzonder aanspraken en bijgebleven zijn.
Over ‘gewonigheid’ –
Duurzaamheid krijg je door de bescheidenheid te omarmen. Door het gewone toe te laten, het kleine en het middelmatige te appreciëren. Dat is in deze rollercoasterwereld een moeilijk te verteren advies. Maar het is wezenlijk: als mensen lange tijd liefdevol samenzijn, dan is dat ten slotte voor een groot deel van die tijd in ‘gewonigheden’. Ook in de seks zal het gewone duurzamer zijn, viagra, parenclubs en seksspeeltjes ten spijt.
Over vriendschap en liefde –
Al is de geliefde de ‘enige ware’, toch mag hij niet de enige in ons leven zijn. Als we met niemand anders een relatie hebben, en ons geheel wijden aan de geliefde, zullen er waarschijnlijk vroeg of laat problemen van komen. De duurzame liefde staat midden in het leven en midden in de wereld en zal uitgedaagd worden door verlangens naar anderen. Dat is goed. De geliefde moet vriendschapsrelaties en fysieke aantrekkingskracht tot anderen verdragen. Duurzame liefde is nooit af of compleet, maar wordt altijd weer uitgedaagd, om zich altijd opnieuw te bewijzen. Aangetrokken worden tot een ander en toch kiezen voor de geliefde duidt meer op duurzaamheid dan nooit aangetrokken te worden door een ander.
Over stilte en stilstaan –
We moeten leren samen stil te zijn. Stilte is niet gewoon het ontbreken van geluid. Een kanariepietje horen zingen is stil genoeg, kan zelfs stiller dan in een geluidsdichte kamer zitten. Die laatste is niet per se een goede stilte. Het ontbreken van geluid moet de gelegenheid creëren om opnieuw te luisteren. Dan kunnen we rustig aan tot onszelf komen. (…) Als je stil bent, is alles banaler. Banaliteit verdragen we niet goed. In de liefde zeker niet. (…) Wat als we durven de banaliteit te leven? Als we durven gewoon te zijn met twee, dan wordt de banaliteit rijk. De ‘kleine kruimeligheid van zijn’ tot ons laten komen kan heel bijzonder zijn.
Over La Jouissance –
Het genieten van Levinas gaat over het kleine, het onzichtbare en het heel vanzelfsprekende. Zintuiglijke waarnemingen kortbij. (…) De gewone schoonheid van kleine dingen zien we niet meer: dat gevoel voor genot is uitgeschakeld door de doordrenderende consumsumptiemaatschappij. (…) In dat ‘kleine’, en niet in het overrompelende zal de liefde zijn weg zoeken. In de blik, een woord, een niet-woord, een geur en andere heel persoonlijke details die andere mensen niet zien.
Er zijn niet heel veel mannen in mijn leven. Eerder weinig. Dirk De Wachter mag zich sinds een klein half jaar als één van de gelukkige beschouwen, naast Rob Lowe. Respectievelijk voor de looks en de inhoud. Foutje: omgekeerd.
Hij is de man die mij één van de mooiste woorden leerde kennen: verdrietdokter. En zijn hersenpan lijkt net de mijne: één warboel.
Maar waarom is hij zo belangrijk voor me? Is het omdat hij schrijft wat ik voel? Omdat hij bevestigt dat ik mijn leven – hoewel misschien te gewoon voor anderen – ondanks mijn ziekte helemaal op de rails lijk te hebben? Omdat ik mij/ons zo in zijn woorden herken? Omdat hij me doet beseffen dat ik heb wat nauwelijks mogelijk is: een duurzame relatie gekenmerkt door gewonigheid, liefde die wordt uitgedaagd, met wederzijdse ruimte voor anderen, samen stil kunnen zijn en de kleine kruimeligheid van zijn?
talmen 